Την Δευτέρα, 5 Νοέμβρη, στα πλαίσια των εκπαιδευτικών συναντήσεων του 9ου ΨΤ του ΨΝΑ, θα προβληθεί το ντοκυμαντέρ του Κώστα Ζώη "Οι Αζήτητοι" (ώρα 12, στην "αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων" του ΨΝΑ). Θ΄ ακολουθήσει συζήτηση.

Τριάντα χρόνια μετά το γύρισμα αυτού του μοναδικού στο είδος του ντοκυμαντέρ, η κατάσταση που αναδεικνύει, εξακολουθεί να στοιχειώνει το παρόν ως επικρεμάμενη απειλή- και τα ερωτήματα που θέτει, μένουν αναπάντητα και όσο ποτέ επίκαιρα.

Τι ήταν τελικά και, πολύ περισσσότερο, τι είναι σήμερα η "Λέρος";

Είναι, απλώς, η "κορυφή του παγόβουνου" που ζήσαμε πριν από 20-30 χρόνια, με τις Αποκαλυτπικές φωτογραφίες και βίντεο από την κυριολεκτική εξόντωση των ψυχικά πασχόντων από το ελληνικό κράτος και την ελληνική ψυχιατρική - εμπειρία από την οποία ποτέ δεν βγήκε κανένα μάθημα και όλα συνεχίστηκαν όπως πάντα, όπως όταν η ενοχλητική "κρεατοελιά" απλώς "ξερριζώνεται" από το "υγιές" σώμα;

΄Η μήπως είναι το ίδιο το "παγόβουνο", η κατεστημένη ψυχιατρική των εγχειριδίων, αυτή που διδάσκεται, αναπαράγεται και ασκείται, η ψυχιατρική των "σημείων" και των "διαγνώσεων" (αλλά όχι των υποκειμένων και των βιωμάτων τους);

Μιλάμε γι΄ αυτή την ψυχιατρική, εντός της οποίας λειτουργούμε (συνήθως χωρίς ουδόλως να την επερωτούμε), αυτή που λειτουργεί μέσα από τους κοινωνικούς και ιδρυματικούς κώδικες και τα στερεότυπα της επικινδυνότητας, ορίζοντας και ταξινομώντας το "υγιές" και το "παθολογικό", αντικειμενοποιώντας, πραγμοποιώντας και, εν τέλει, απανθρωποποιώντας τον "άνθρωπο που έχει απέναντί της".

Δεν είναι άραγε αυτή η αντικειμενοποίηση και η πραγμοποίηση, που διαμέσου αυτών η ψυχιατρική, μέσα από το προνομιακό της έδαφος του ψυχιατρείου (αλλά, συχνά, διατηρώντας την ίδια κουλτούρα και εκτός αυτού), ασκεί μια στρατηγικού χαρακτήρα λειτουργία διακρίσεων και αποκλεισμού, κατ΄εντολήν της δημόσιας τάξης που υπηρετεί;

Πόσο συχνό είναι άραγε το φαινόμενο, η εικαζόμενη "επικινδυνότητα" να θολώνει την "κλινική" κρίση και την κατανόηση των αναγκών, αλλά και (στο όνομα της "εκτάκτου ανάγκης") να ακυρώνει κάθε έννοια σεβασμού των δικαιωμάτων του πάσχοντος;

Μήπως, τελικά, η "Λέρος" υπάρχει εν δυνάμει, σαν ουσιαστική, καταστατική παράμετρος του κυρίαρχου "ψυχιατρικού παραδείγματος", παράμετρος που αναδύεται κυριαρχικά και γίνεται ορατή και στον πιο αδαή σε εποχές σαν τη σημερινή, όπως, τότε, στην μετεμφυλιοπολεμική Ελλάδα της δεκαετίας του 50;

Μήπως, "αν δεν προσέξουμε", είμαστε κιόλας και λειτουργούμε εντός, και προς όφελος, μιας νέας διαδικασίας κατασκευής της "Λέρου" της νέας εποχής;

Αυτά και άλλα...... την ερχόμενη Δευτέρα...........